ANKARA - Cezaevinde 31 yıldır tutsak olan Zeki Kayar, kaleme aldığı bir yazı nedeniyle 1,5 yıl ceza aldı ve sonrasında infazı yakıldı. Kayar’a isnat edilen "suç" ögeleri ise başka bir yazıdan alındı. 

 

Sert’te 1993 yılında tutuklanan ve müebbet hapis cezasına çarpıtılan 51 yaşındaki Zeki Kayar’ın tahliyesi, 2016 yılında Özgür Gündem gazetesinde yazdığı yazı nedeniyle 6 yıl ertelendi. Kayar, insan hakları savunucuları ve kamuoyundan maruz bırakıldığı hukuksuzluklara karşı destek talebinde bulunuyor. 

 

Tutsak Kayar’ın 2018'de ikinci mahkûmiyeti kesinleştikten sonra, 23 Kasım 2023 olarak planlanan tahliye tarihi, 5 Ocak 2025 olarak belirlendi. Kayar, 2024’ün başlarında Bandırma'dan Adana'daki Kürkçüler F Tipi Cezaevi'ne nakledildi. Orada kendisine amaçlanan hapis süresi için yeni bir müddetname verildi. Buna göre Kayar'ın 2031 yılına kadar cezaevinde kalması gerekiyor. 

 

PROPAGANDA CEZASI

 

Yargıtay tarafından 21 Şubat 2000 tarihinde cezası onaylanan Kayar’ın müddetnamesinde koşullu salıverilme tarihi 23 Kasım 2023 olarak belirlenirken, 1 Haziran 2016 tarihinde Özgür Gündem gazetesinde yayımlanan makalesi nedeniyle hakkında soruşturma başlatıldı ve avukatı olmadan Ses ve Görüntü Bilişim Sistemi (SEGBİS) aracılığıyla ifadesi alınıp, “kök ceza” olarak propaganda suçlamasıyla hapis cezası verildi. TMK çerçevesinde değerlendirilip cezası yarı oranında artırılan Kayar, bir buçuk yıl hapis cezasına çarptırıldı. 

 

İNFAZI ERTELENDİ

 

Bu nedenle 23 Kasım 2023’te tahliye edilmeyen Kayar hakkında, propaganda cezasının kesinleştiği tarih olan 13 Mart 2018’de yeni bir müddetname hazırlandı ve koşullu salıverilme tarihi 5 Ocak 2025 olarak düzenlendi. 14 Mart 2024 tarihinde hazırlanan bir sonraki müddetnamede ise 6 yıl 2,5 ay olan koşullu salıverilme hakkı olan infazı yine propaganda cezası gerekçe gösterilerek yakıldı. Böylece Kayar hakkındaki infaz yakılma kararının kendisine tebliği propaganda cezasının kesinleşmesinden 6 yıl sonra gerçekleşti. Bu tarihte Kayar’ın tahliyesine 9 ay kalmıştı. 

 

KOŞULLU SALIVERİLME HÜKÜMLERİ UYGULANMADI

 

İnfazının yakılması sonrası ilgili kanun gereğince müebbet hapis cezası 36 yıl üzerinden hesaplanan Kayar, söz konusu yazısından aldığı ceza ile koşullu salıverilme hükümleri uygulanmaksızın her iki cezasının toplamı olarak hesaplandı. Böylece tahliye tarihi 13 Mayıs 2031 olarak belirlendi.

 

AİHM’E TAŞIYACAK

 

Adana 1’ünci Ağır Ceza Mahkemesi’ne de başvurmasına karşın itirazı reddedilen Kayar’ın başvuru yolları tükendi.  Kayar, lehte verilen kimi örneklerle Anayasa Mahkemesi ve Yargıtay 3’üncü Ceza Dairesi’ne infazının düzeltilmesi yönünde başvuruda bulundu. Kayar, olası ret kararları sonrası dosyasını Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) taşıyacak. 

 

Kayar, konuya dair son olarak Türkiye Barolar Birliği’ne (TBB) bir başvuruda bulundu.  

 

6 YILINA MAL OLDU

 

Propaganda suçlamasıyla ceza verilen ve infazının yakılmasına gerekçe olarak gösterilen iddialar ise dikkat çekici. Yazısında yer almayan ifadeler Kayar’a suç ögesi olarak isnat edildi. Kayar’ın kullandığı iddia edilen “Sur direnişi” kavramı, aynı sayfada yer alan başka bir yazarın yazısında yer alıyor. 

 

'KÜRTÇE', 'DİRENİŞ’ OLARAK DEĞİŞTİRİLDİ

 

Yine, kullandığı iddia edilen ve suçlama konusu yapılan “Nusaybin direnişi” ve “Kobani direnişi” ifadeleri de Kayar’ın ilgisi yazısında yer almıyor. Kürtçe edebiyat, dilbilgisi ve kültürel zenginlikler üzerine yazılar yazan Kayar’ın yazısında sadece “Nusaybin Kürtçesi ile Kobane Kürtçesi…” cümlesi yer alıyor. Yazmadığı 3 ifadeden dolayı önce 1,5 yıl ceza alan ve 6 yıllık infazı yakılan Kayar, fazladan 7,5 yıl daha cezaevinde kalacak. 

 

İNFAZ YAKMA ŞARTI KEYFİ UYGULANDI

 

Kayar hakkındaki son kararda lehine olan hiçbir ilgili madde uygulanmazken, 2021’de yürürlüğe giren yeni düzenlemeler (infaz yasası) ile bu hakkından da mahrum bırakıldı. Koşullu salıverilmeye dair 12’nci maddede, “Hükümlü koşullu salıverildikten sonra bir suç işlerse infazı yakılır” ibaresi yer alırken, Kayar’ın koşullu salıverilmeden infazının yakılması ilgili maddeyle çelişki barındırıyor. 

 

MEKTUP KOMİSYONUNDAN GEÇEN YAZIYA CEZA!

 

Yine Yargıtay’ın “devletin gözetimi-denetimi altında olan bir kişi örgüt suçu işleyemez” şeklindeki kesin hükmü de Kayar’ın durumuna işaret ediyor. Kayar, ilgili gazete yazısını gönderirken “cezaevi mektup okuma komisyonu”nun onayından geçtikten ve “görülmüştür” kaşesi vurulduktan sonra postaya verildi ancak herhangi bir sakınca görülmedi. 

 

MA / Fırat Can Aslan