Abdullah Öcalan: 1921 Anayasası esas alınabilir

img
HABER MERKEZİ - Abdullah Öcalan'ın "yeni bir sözleşme" mesajının ardından siyasette yeni anayasa tartışmaları başladı. Öcalan, 2013-2015 görüşmelerinde de yeni anayasa için sık sık 1921 Anayasası ve "Kürt Reform Tasarısı"na işaret etti. 
 
Kürt Halk Önderi Abdullah Öcalan’ın tarihi "Barış ve Demokratik Toplum Çağrısı" sonrası Kürt sorununun çözümü ve ülkenin demokratikleşmesine dair önemli gelişmeler yaşandı. DEM Parti İmralı Heyeti’nin 18 Mayıs’ta yaptığı görüşmede Abdullah Öcalan, Kürt-Türk ilişkileri üzerinden kardeşlik hukukuna işaret etti, yeni bir sözleşmeye ihtiyaç olduğunun altını çizdi. Abdullah Öcalan’ın “yeni sözleşme” ile işaret ettiği “yeni anayasa” önerisine, iktidar cephesinden de karşılık verildi. AKP Genel Başkanvekili Efkan Ala, mevcut anayasanın darbe ruhunu taşıdığını söyledi, ardından Cumhurbaşkanı Erdoğan'dan “Darbe anayasası utancından bu milleti kurtaracağız” açıklaması geldi. Erdoğan, yeni bir çalışma başlattıklarını duyurdu.
 
Yeni anayasa uzun yıllardır Abdullah Öcalan'ın gündeminde olan bir konu. Abdullah Öcalan, geçmiş yıllarda yaptığı değerlendirmelerde sık sık yeni bir anayasanın oluşturulmasına vurgu yaptı. 
 
1921 ANAYASASI
 
Abdullah Öcalan, İmralı Heyeti ile 3 Ocak 2013 tarihinde yaptığı görüşmede Anayasa konusunda kurucu bir meclise işaret etti, Türk ve Kürt halkına şiddeti aştıracak bir anayasa olması gerektiğinin altını çizdi. Cumhuriyetin kuruluşundan bu yana Anayasa’da tasfiyenin amaçlandığını belirterek, bunun sonucunda Türk halkının da hak ve özgürlüklerinden yoksun kaldığını ifade etti. Abdullah Öcalan, devamında şunları söyledi: “Türk halkının ve İslami kesimin hak ve özgürlüklerini, Kürt halkının da varlığını kabul edecek. Kürt halkının varlığı henüz devlet tarafından kabul edilmemiş. Varlığının kabul edilmesi gerekir. Sadece dilinin değil beyninin, gövdesinin, yani varlığının kabul edilmesi gerekir. Kürt realitesi parlamento tarafından kabul edilmeden nasıl anayasa yapacaksınız? Bu konuda 1921 Anayasası’nı ve 20 maddelik Kürt Reform Tasarısı’nı esas alabilirsiniz. Orada Kürtlerin varlığının kabulü var. Biz Kürt Reform Tasarısını canlandırmak istiyoruz.”
 
Kürt Halk Önderi, hakiki barışa Türk-Kürt barışı ile gidilebileceğinin altını çizerek, “Bu iki toplumun ilişkilerini dinamitlemişler, zehirlemişler. Bunu nasıl aşabiliriz, bunun üzerinde çalışacağız. Bir halkın ulusal onuru ile oynanacak, halk buna tepkisiz kalacak! Öfkeliyim. Ulus-devletçi değilim. Katliamların temel nedeni budur. Ulus-devlet özgürlük değil kölelik demektir. Biz Kürtleri demokratik bir ünite haline getirmek istiyoruz. Türkiye Anayasası’nda ve yasalarda bu olmadan barış olmaz. 20 milyon insanın yasal ve anayasal ifadesi olmadan biz nasıl yaşayacağız?” diye sordu.
 
KÜRT REFORM TASARISI 
 
Abdullah Öcalan, demokratik çözümün Anayasal ‘Eylem Planı’nı da şöyle açıkladı. “Kürt Reform Tasarısı" güncelleştirilmeli. Vatandaşlık tanımı için şöyle öneriyorum: Anayasamız bütün tarihsel kültürleri Türkiye’nin bir zenginliği olarak kabul eder, kendisini geliştirme, özgürce ifade etme ve örgütleme hakkını tanır. İspanya Anayasası’nda da böyledir. Bu tanım vatandaşlık sorununu da diğer birtakım sorunları da çözer. Kürt varlığını inkâr etmek Türk varlığını da inkâr etmektir. Kürt gider, İslam giderse Anadolu’da Türk de kalmaz. Bütün bu unsurlar dışlanırsa bu lobiler, egemen güçler sizi de dışlar. Tüm tarihsel kültürlere saygı, kendini ifade etme ve örgütlenme hakkının tanınması önemli. Böyle bir düzenleme durumu kurtarabilir. Bunun içine her şey girer. Anayasa’nın buna kapalı olmaması önemlidir. Saymaya gerek yok. Üç kelime yeter: Yurttaşlık, devlet bağıdır” önerisinde bulundu.
 
Abdullah Öcalan, 23 Şubat 2013 tarihinde yapılan görüşmede, Kürt-Türk ilişkilerini özgür bir temelde anayasal ifadeye kavuşturmayı hedeflediğini vurgulayarak, sadece Avrupa Birliği Yerel Yönetimler Özerklik Şartı’na konulan şerhin kaldırılmasıyla önemli ölçüde çözümün sağlanacağına işaret etti.
 
İmralı’da 18 Mart 2013’de yapılan görüşmenin temel gündemi Anayasa oldu. Abdullah Öcalan, en önemli aşamanın yasal ve anayasal süreç olduğuna dikkatleri çekerek, “1921 Anayasası bir geçiş anayasası idi, sonrasında da 1924 Anayasası yapıldı. İşte bu defa da öyle olabilir. Uzun bir anayasaya da gerek yok aslında. Sadece Türkiye gibi ülkelerde var böyle anayasalar. İngilizlerinki yazılı bile değil. Amerikalılarınki 12-18 maddedir. Uzun uzun her şeyi yazmak Anayasa’yı yönetmeliğe çevirir” diye konuştu.
 
Abdullah Öcalan, aynı görüşmede Anayasa’ya “Türkiye’nin bütünlüğü çerçevesinde tarihten miras kalan milletleri zenginlik olarak kabul ediyoruz”, “Bölgesel ve toplumsal kültürler (inançları, Aleviliği vb. kastediyorum) kendini ifade etme, örgütleme, dayanışma hakkına sahiptir” maddeleri ile birlikte bölgeler ve kültürlere kendilerini ilgilendiren konularda referandum hakkının tanınması önerisinde bulundu ve şunları söyledi: “Bunlar Anayasada olmalı, bununla birlikte yerel yönetimler reformu da yapılmalı. Bu şekilde yerel meclislerin ekonomi, yerel güvenlik, eğitim, kültür, sağlık vb. konularda söz hakkı olmalı. İşte anadilde eğitim de bu şekilde çözülür. Siz anadilde eğitimi getirip taleplerin başına koyarsanız tıkarsınız. Oysa anadilde eğitim işte yerel yönetimin yetkisine bırakıldı mı, onu sen çözersin zaten. Biz Türkçeden vazgeçmeyelim, ama anadilimizden de asla vazgeçmeyeceğiz. Bu konular da böyle anlaşılsın.”
 
Kürt Halk Önderi Öcalan, “Benimle barış yapacaklarsa, bu bir yasayla başlar” diyerek, yasaların çıkarılmasıyla sürecin ilerleyeceğine işaret etti.
 
MECLİS VURGUSU
 
İmralı Heyeti’nin 21 Temmuz 2013’te yaptığı görüşmede Abdullah Öcalan, sürecin temelinin Anayasa’da “Milliyet, bölge, kültür” şeklinde üç temel kavramın önemine işaret ederek, şunları söyledi: “Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşunda esas pay sahibi olan ve belli bir tarihsel ruhu paylaşan, bölgesel milliyetler ve kültürler şeklinde kendini günümüze kadar taşıyan toplumsal yapıların kendini her türlü örgütlemesi anayasal güvence altındadır. Daha iyi formüle edilebilir tabii. Bölge yerelliktir. Kültür Alevilik, tarikat, cemaatler vb.’dir. Milliyete gelince, sadece Kürtlük değil, azınlıklar da var. Kendilerini istedikleri gibi örgütlerler. Herkesin sivil toplum şeklinde bir meclisi olur. TÜSİAD’ın var, bilmem KESK’in var, binlerce bunun gibi meclis var da neden toplumların meclisleri olmasın? Ben bütün Kürtlerin tek meclisi de olsun demiyorum. Ama örneğin BDP’li Kürtlerin bir meclisi olur. Federal çözüm deyip Kürdistan’a sınır çiziyorlar. Bu sınırı nerede başlatıp nerede bitireceğiz? Bizimkisi sınırları esas almaz. İstanbul Kürt’ü de Hakkari Kürt’ü de girer buna. Bu Anayasa Uzlaşma Komisyonu niye bir tek çözüm geliştirmez ki iki yıldır? Beş bin Rum, elli bin Ermeni kalmış, bunların birer meclisi olsa ne zararı olur?”
 
Abdullah Öcalan, 7 Aralık 2013 tarihli görüşmede yeni anayasa ruhunun oluşturulması gerektiğinin altını çizerek, “1924 Anayasası’nda sol, İslami gelenek ve Kürt bastırıldı. Yeni Anayasa yapılacaksa, bunlar tekrar konuşulmalıdır” dedi.
 
DEMOKRATİK BİR ANAYASA
 
Tarihi demokratik anayasal çözüm vurgusunda bulunan Abdullah Öcalan, 4 Şubat 2015’te ‘Demokratik Anayasa’ ittifakına açık olduklarını beyan ederek, “Demokratik anayasayı hangi parti istiyorsa bunu görüşebiliriz. 1923’ten 1924 Anayasası’na giderken Demokratik Anayasa imkânı vardı. Ama Meclis ikinci grubunun tasfiye edilmesi ile diktatörlük yolu açıldı. Benim için önemli olan anayasadır. Çatışmadan demokratik bir anayasa çıkaracağız. 9-10 maddelik ana tartışmamız yerel demokrasi temelinde demokratik bir statünün elde edilmesi üzerinedir. Tüm kimlikler ve varlıkların (cemaatler, tarikatlar, etnisiteler, sınıflar, inançlar, sivil toplum vb.) demokratik bir statü elde etmelerini hedefliyoruz. Demokratik statü, demokratik anayasa olarak ifade ediyorum. Biz Türkiye’yi yerel demokrasiye taşıyacağız. Aynı zamanda özgür yurttaşı yapacağız. Yurttaşlığı yeniden tanımlayacağız. Devlete kul değil, özgür olan yurttaşı tanımlayacağız. Vatandaşlık kavramı büyük bir karmaşa içindedir” dedi.
 
Abdullah Öcalan, 27 Şubat 2015 tarihli görüşmede yasal-anayasal çözümün eşiğinde olunduğuna dikkat çekerek, “Bunun için daha yeni sabotaj teknikleri, kurumları devreye girebilir. Yoğun bir toplantı, kararlaşma ve tartışmalar programı lazım” önerisinde bulundu.
 
MA / Özgür Paksoy

Diğer başlıklar

04/06/2025
23:56 ABD’den ateşkes tasarısına veto
23:51 Narin Güran cinayeti: Sanık Bahtiyar aleyhine Yargıtay’a başvuru
23:13 SOHR: İsrail, Kuneytra kırsalına operasyon düzenledi
22:30 Vanspor kutlamalarında kayyım protestosu
21:49 İstanbul’da 3.5 büyüklüğünde deprem
21:12 Şam ile müzakereleri yürütecek Kürt heyeti belirlendi
20:24 Trump, Putin'le görüştü
20:22 Çelik: Anayasaya dair ilk toplantımız bayram sonrası olacak
19:34 10’uncu Yargı Paketi yürürlüğe girdi
19:13 Maxmur’da ablukaya karşı yürüyüş
19:09 Hama’da cephane deposunda patlama: 4 kişi öldü
19:07 Zelenski’den Rusya’ya liderler görüşmesi çağrısı
19:01 KHK eylemi 334'üncü haftada: Zulüm bitene kadar direneceğiz
18:57 Putin’den Ukrayna saldırılarına dair açıklama
18:54 İsrail cezaevlerindeki Filistinli sayısı 10 bin 400’ü aştı
18:28 'İnfaz erteleme kararları bağımsız sağlık kurullarınca verilmeli’
18:23 Maxmur’daki abluka için uluslararası kamuoyuna çağrı
18:17 Bakanlık kampında 17 yaşındaki genç boğularak yaşamını yitirdi
18:15 Gazze’de can kaybı 54 bin 607’ye yükseldi
17:47 Hama Havaalanı’nda patlama
17:43 Sağlık Bakanlığı’ndan Kırım Kongo Kanamalı Ateşi'ne karşı uyarı
17:34 Özel’den Silivri’deki sevklere tepki: Kötülükleri yanlarına kalmayacak
17:31 Wan’da ‘Xemê Akdoğan Kadın Kent Bostanı’ açıldı
16:25 7 gazeteciye duruşmada 'ses ve görüntü kaydı alma' davası
16:21 84 örgütten İran’daki Afgan idamlarına karşı 'eylem' çağrısı
15:28 Licê ve Pîran'da mezarlık ziyareti
15:16 Gazeteci Tuğçe Yılmaz serbest bırakıldı
15:00 Tutsak gazeteci Perihan Erkılınç: Gerçekleri yazmak meşrudur
14:42 İzmir'de grev sona erdi: TİS imzalanacak
14:24 Rapor: Tutsak yakınlarının iç çamaşırları kontrol ediliyor
13:50 Wan'da kayyım protestosuna ceza
13:45 DEM Parti'den gözaltı görüntülerine tepki: Siyasi acizlik
12:17 İzmir'de grev 7'nci gününde: İstişare süreci devam ediyor
12:01 Qoser'de şüpheli kadın ölümü
11:36 AYM, ‘Kur Korumalı Mevduat’ düzenlemesini iptal etti
11:25 İşte Abdullah Öcalan’ın kongreye sunduğu kararlar
11:17 Hayatını kaybeden gazeteci Özbek Niğde’de defnedilecek
11:16 DFG: Mayıs'ta 78 gazeteci yargılandı, 4'üne ceza verildi
11:00 Abdullah Öcalan’ın kongre perspektifinin tam metni
10:30 Serxwebûn'dan veda sayısı: Yeni bir başlangıç için…
09:28 PKK kongresi sonrası ilk araştırma: Karara destek yüzde 71,5
09:21 Dolandırıcılar bulunmayınca 'kripto' satışı yapan şirketin malına tedbir
09:19 5 Haziran patlamasında kardeşini yitirdi: Devlet ailelerden özür dilemeli
09:18 Tahliye edilen hasta tutsak Başaran: Yargı paketinden beklenenler çıkmadı
09:14 Devrimci Parti Genel Başkanı: Örgütlü mücadeleyle değiştirme iradesini büyütmeliyiz
09:13 Riha'da iki yılda 6 bin 287 çocuk ve kadına karşı 13 suç işlendi
09:12 ÖHD'den ‘umut hakkı'na dair 3 aylık eylem takvimi
09:11 Andy Carl: Sürecin ilerlemesi için ön koşul siyasi liderliğin tam katılımıdır
09:08 Veri Analisti Stevenson: ‘Çocuk istismarı’nda yeni tehlike yapay zeka
09:02 Halide Türkoğlu: Bütün kadınlar Ortadoğu Rönesansı’nda rol alsın
09:00 4 HAZİRAN 2025 GÜNDEMİ
08:57 10. Yargı Paketi kabul edildi: 8 madde çıkarıldı
07:47 İBB soruşturması: Belediye başkanları dahil 22 tutuklama
02:05 DEM Partili Uçar: Siyasi tutsaklar toplum için risk değil, güvencedir
01:29 Diyanet’e geniş yetkiler veren kanun, yürürlüğe girdi
01:03 Abdullah Öcalan'dan PKK kongresine perspektif
00:40 Meclis Başkanı seçimi kararı Resmi Gazete'de
00:35 Halep’te Abdullah Öcalan’ın özgürlüğü için yürüyüş
00:29 DEM Parti: Kürt sorununun demokratik çözümü paketlere sığdırılamaz
03/06/2025
23:59 Tanrıkulu: AKP beklentileri boşa çıkardı
23:55 MHP’li Yıldız’dan süreç açıklaması: Hiç kimse bozamaz
23:15 bianet Editörü Tuğçe Yılmaz gözaltına alındı
23:03 Özgür Özel'den miting çağrısı
21:56 Basel’de hasta tutsaklar için çağrı: Harekete geçin
21:23 Trafo merkezinde patlama: 150 mahalle elektriksiz kaldı
21:17 Arsîsa Grubu üyeleri serbest bırakıldı
21:13 Munzur Festivali’nin tarihi belli oldu
21:00 Yeniden seçilen Kurtulmuş: Bu mesele aynı zamanda demokratik Türkiye meselesidir
20:19 Bazîd’te Arsîsa Grubu üyelerine gözaltı
19:51 Balıkesir’de orman yangını
19:38 ‘2050 yılında 34 milyar ton plastik yeryüzünde olacak’
19:13 Meclis başkanı ilk iki turda seçilemedi
18:47 SOHR: Şam’da 10 günde 17 kişi kaçırıldı
18:39 10’uncu Yargı Paketi’nden 8 madde çıkarıldı
18:04 KCDP: 'Aile Yılı’nda 14 kadın aile üyeleri tarafından katledildi
17:47 YNK’den Pervin Buldan’a tebrik mesajları
17:26 Gazze’de bir günde 40 kişi katledildi
17:16 Hollanda başbakanı istifa etti
17:13 DEM Parti'nin bayram ziyaretleri programı belli oldu
16:56 Kültürel Miras ve Kentleşme Meclisi kuruldu
16:10 BES-AR: Genel enflasyon yüzde 53,83
15:12 ÖHD ve TUAY-DER: Tecrit barışın önünde engeldir
15:11 Ehmedê Xanî Türbesi'ne yürüyüş: Kürtçeye statü tanınsın
14:58 Silahlı saldırıya uğrayan Yiğiter: Henüz detaylı ifadem alınmadı
14:53 Çiğli işçilerinin eylemi 24'üncü gününde
14:49 Mêrdîn’de halk GES şirketini mahalleden kovdu
14:48 Atılım gazetesiyle dayanışmaya soruşturma
14:47 Yıllardır değişmeyen zihniyet: Gözaltındakiler tek sıra kameraların karşısına çıkarıldı
14:16 Katledilen iş insanları anıldı: Barış yüzleşmek, katilleri yargılamaktır
14:09 Doktorlar Süleymaniye ve Hewlêr’de alanlarda
13:33 Tutsak yakınlarından grup toplantısında ‘Kovid-19’ tepkisi
13:22 TMO buğday ve arpa alım fiyatını açıkladı: Çiftçi hüsrana uğradı
13:10 İzmir'de grevin 6'ncı gününde belediyeye masa çağrısı
13:08 Bahçeli: Hepimizin hanesine tarihi sorumluluk düşmektedir
12:42 Tülay Hatimoğulları: Oyalanacak vakit yok, yol temizliğine ihtiyaç var
12:37 Grevdeki işçiler taleplerinin kabul edilmesi için direnişte
12:17 Hollanda’da mülteci krizi koalisyonu çökertti
11:59 Riha Barosu’ndan BM için ‘işkence’ raporu
11:17 TÜİK'e göre Mayıs enflasyonu 1,53
11:09 Durre Kaya ve Muhsin Melik’in isimleri Curnê Reş’te yaşatılacak
10:31 Mahkeme kaymakamın ‘Mem û Zîn’ ismine yönelik yasak kararını kaldırdı
09:57 MKG'den Mayıs raporu: 5 soruşturma 6 dava, 1 tutuklama
09:55 Kürt kadınlar hakları ve özgürlükleri için direniyor
09:23 ENAG: Mayıs'ta enflasyon yüzde 3,66 arttı
09:19 Juliana Gözen: Sosyalistler sürecin öznesi olmalı
09:11 Dêrsim'in 'hafızası' hedefte
09:10 ODTÜ'de Kürtçe Araştırmaları Topluluğu kuruldu
09:09 ‘Katliam yasası’ geri çekilinceye kadar mücadeleleri sürecek
09:08 Sêrt Baro Başkanı Alptekin: 'Umut hakkı’nın uygulanması hukuki bir sorumluluktur
09:08 Kimyasal saldırıda kızını kaybetti: Acılar kalıcı barışla unutulur
09:07 Hakimin eşi bir tıkla 8 milyon dolandırıldı
09:05 İmralı Heyeti'nden Erol: Öcalan demokratik siyasetin silahtan güçlü olduğunu söylüyor
09:00 ‘Yeni anayasa kadının rengini yansıtmalı'
09:00 Gabar’da ağaç kıyımı büyüyor
09:00 03 HAZİRAN 2025 GÜNDEMİ
08:39 İran’da Mayıs ayında 152 kişi idam edildi
08:20 Marmaris'te deprem: 1 kişi hayatını kaybetti
02/06/2025
23:52 DAKB’dan Nevin Kamilağaoğlu ile dayanışma çağrısı
23:25 Sena Düzgün soruşturmasında araştırma görevlisine uzaklaştırma
22:49 Wan'da polis, iki genci darp etti
22:05 ‘Kent Uzlaşısı’ ile kazanılan Toroslar’da başkan yardımcıları görevden alındı
21:03 Sırrı Süreyya Önder’e Ali İsmail Korkmaz Yaşam Ödülü
20:46 Erdoğan'dan Pervin Buldan'a tebrik telefonu
19:37 Emek ve Özgürlük İttifakı Ankara’da toplandı
19:30 Mêrdîn’den seslendiler: Cezaevlerindeki ayrımcı uygulamalara son verin
19:09 30 yıldan sonra tahliye edilen Çelikdemir’e ziyaret
19:05 Gerok Ma’dan Curnê Reş'te çocuk atölyesi
18:48 Ali İsmail Korkmaz darp edildiği sokakta anıldı
18:41 MHP, bayramda DEM Parti’yi ziyaret edecek
18:29 DEM Parti Meclis Başkanvekilini belirledi
18:24 Meclis yarın yeni başkanını seçecek
18:17 Wan ilçelerinde yürüyüş: Kürt halkının ulusal değerleri tanınsın
18:08 Pîrejman'daki tahribat raporlandı
17:57 İstanbul’daki Rusya-Ukrayna görüşmesi sona erdi
17:29 Halep’te ikinci grup ‘esir ve tutuklu değişimi’ gerçekleşti
17:06 Emekliler bayram öncesi taleplerini sıraladı
16:59 Bazîd’te 'Kürtçeye statü' yürüyüşüne çağrı
16:51 Tutsağın mektubuna ‘infial yaratır’ gerekçesiyle el konuldu
16:45 Devrimci önderleri anan gençler tahliye edildi
16:34 Prf. Alex Callinicos’dan Öcalan’ın çağrısına destek
15:54 Kurtulmuş İYİ Parti ve Yeni Yol Partisi ile görüştü: Bu tarihi bir süreçtir
15:32 DEM Parti’den 10’uncu Yargı Paketi’ne şerh
15:01 Özel’den grev açıklaması: Çözüm bulunacak
14:50 Kürt Böreği Festivali 9 Haziran'da düzenlenecek
14:40 10’uncu Yargı Paketi yarın Genel Kurul’da görüşülecek
14:24 Görevden alınan eşbaşkanların serbest bırakılması istendi
13:20 Gazeteci Elif Akgül tahliye edildi
13:12 Rojhilat’ta bir ayda en az 10 kadın katledildi
13:00 İşçilerin direnişinde 5’inci gün: Grev kırıcılığa tepki
12:56 Birleşik Devrimci Parti: Kürt halkının yanındayız