DÊRSIM – Munzur Kültür ve Doğa Festivali, 2’nci gününde panel, konser, anadilde hikaye, şiir ve masal dinletileriyle sürdü.

 

"Dersim yaşamdır; doğama, irademe, dilime, inancıma dokunma" şiarıyla gerçekleştirilen 23'üncü Munzur Kültür ve Doğa Festivali ilçelerde de devam etti. Bu kapsamda Pulur (Ovacık) ilçesinde “Madencilik, ekolojik tahribat ve doğa talanı” başlıklı panel düzenlendi. Panele yerine kayyım atanan Dêrsim Belediye Eşbaşkanı Birsen Orhan, sivil toplum örgütü ile siyasi parti temsilcisinin yanı sıra çok sayıda yurttaş katıldı.

 

Panelde, Munzur Çevre Derneği üyesi Hatun Esen, yerine kayyım atanan Pulur Belediye Başkanı Mustafa Sarıgül, Munzur Koruma Kurulu’ndan Hasan Şen, Polen Ekoloji Kolektifi’nden Umut Şener ve İstanbul Barosu İnsan Hakları Merkezi’nden avukat Ümit Altaş konuşmacı olarak yer aldı.

 

Burada ilk olarak söz alan Şen, Dêrsim’de yaşanan doğa tahribatına dikkat çekerek, buna karşı yürüttükleri mücadeleyi aktardı. Sonrasında söz alan Umut Şener, artık yeni çıkan yasayla birlikte ÇED raporu olmadan maden faaliyeti başlatılabileceğini belirterek, bunun çok tehlikeli olduğunu kaydetti. Maden faaliyetlerini emperyalist şirketlerin yürüttüğünü belirten Umut Şener, “Siyanürün ne kadar zararlı olduğunu bildikleri için kendi ülkelerinde yapamadıkları talanları, burada yapıyorlar. Bunun sonuçları olarak neler yaşanıyor? Bir maden faaliyetinin olduğu her hangi bir yerde ya da doğaya yönelik saldırının olduğu her hangi bir yerde sorun, halk sağlığı sorununa dönüşüyor. Oralarda çalışan işçiler ve sağlıkları açısından benzer bir durum yaşanıyor. Tarım alanlarının gasp edilmesiyle, orada yaşayanlar zorunlu göç içerisinde kendilerini buluyor. Sürgün ve göç, buralar için her zaman bir politika olarak yürütülmüş şeylerdir. Sürgünü, göçü çok yakından tanıyoruz. Yapılan yasadan da alınan güçle birlikte tamamen halkı mülksüzleştirmeye, kırsal alanı tamamen tasfiye etmeye yönelik saldırılar silsilesinin içindeyiz. Tüm bunlar şirketlerin çıkarları için yapılan şeyler” şeklinde konuştu.

 

Doğa talanına karşı dayanışma ağlarının geliştirilmesinin zorunluluk olduğunu vurgulayan Şener, “Her türlü saldırının teşhir edilmesi bizler açısından çok önemli. Bu çıkarılan madenlerin nerede, nasıl kullanıldığı gibi basit soruların peşine düştüğümüzde, Rojava’ya, Filistin’e yağan bombaların nereden imal edildiğini görüyoruz. Emperyalistlerin halklara yönelik işlediği suçlara ortak olmayacağımızı beyan ediyoruz madenlere karşı mücadele edeceğimizi söylediğimizde” diye belirtti.  

 

‘BİZİMLE BARIŞMAK İSTİYORSANIZ DOĞAMIZLA BARIŞIN’

 

Mustafa Sarıgül ise şöyle konuştu: “Barıştan bahsediyoruz ama toplumun doğasıyla barışmayı değil, savaşmayı tercih ediyoruz. 50-55 yıllık bir savaşa tanıklık ediyoruz. Bu savaş bitmeyince kim kaybetti? Doğa, kadın, çocuklar kaybetti. O yüzden barış bizim hassas noktamız. Nereden gelirse gelsin insanlık barışı hakkediyor. Barış, insanlık için var olması gereken bir şey. Ama bizimle barışmanızın birinci yolu, doğamızla barışmak. Çünkü biz bu doğaya bağlıyız. Bizimle, doğamızla iyi geçinin, biz de sizinle iyi geçinelim ve hep birlikte demokratik özgür ülkeyi inşa edelim.”

 

LICIK FELAKETİ

 

Ümit Altaş, 13 Şubat 2024’te Erzîngan’ın Licik (İliç) ilçesinde 9 işçinin yaşamını yitirmesine neden olan maden kazasına varan sürece dair yaşanan gelişmeleri aktardı. Altaş, 43 sanığın yargılandığı davaya ilişkinde aktarımlarda bulunarak şunları söyledi: “Sanık sandalyesinde şirket sahipleri yok, Türkiye sorumlusu sanık mahkeme önüne bir kez bile çıkmadı. Herkes mikrofonu eline aldığında, ‘Ben sorumlu değilim ama sorumlu kim bilmiyorum’ dedi. Bu arada şirket ne yaptı? İşçi alımı ilanı verdi. 9 insanın davası devam ederken, daha ikinci duruşması yapılmışken, şirket işçi alımı yaptı, ‘Şirket olarak benim sorumluluğum değil, kontrolleri yapmayanları yargılayın’ dedi." 

 

‘MÜCADELE ETMEKTEN BAŞKA ŞANSIMIZ YOK’

 

Hatun Esen de maden sorununun bütün ülkenin sorunu olduğuna dikkat çekerek, “Ülkemizin 81 ilinde yaşam alanlarımız tarumar edilmiş. Ormanlarımız yakılıyor, kesiliyor. 2030 yılında ülkemiz su fakiri bir ülke olacak. Kuraklık kapımızı çalacak. Çıkardıkları altın madeninde kirlettikleri suyun haddi hesabı yok. Dilimize, kültürümüze, inancımıza çok yoğun bir saldırı vardı, şimdi doğamızda onlara eklendi. Doğamızı, kültürümüzü, dilimizi korumak için, onurlu yaşam için mücadele etmekten başka çaremiz yok. Bir avuç sermaye grubu karına kar katacak diye dağlarımızı delik deşik etmeye hakları yok” tepkisinde bulundu.

 

Kadınların ekoloji mücadelesinde en önde yer aldığına dikkat çeken Hatun Esen, doğa talanına karşı ortak mücadele vurgusunda bulundu.

 

XOZAT

 

Xozat’ta bulunan Cem Emir Parkı’nda ise davul ve zurna eşliğinde folklar gösterisi yapıldı. Etkinliğin ardından ise Hasan Saltık Kültür Merkezi’nde “Dof Tiyatro” isimli çocuk oyunu sergilendi. Çok sayıda çocuğun katıldığı etkinlikte, eğlenceli anlar yaşandı.

 

Ardından ise Hasan Saltık Kültür Merkezi’nde Mustafa Bakır’ın moderatörlüğünde “Kaz dağlarından Karadeniz’e, Karadeniz’den Dêrsim’e ekolojin yıkım” başlıklı panel gerçekleştirildi. Eskişehir’de çıkan yangında yaşamını yitirenler için tutulan bir dakikalık saygı duruşunun ardından ilk olarak konuşan EMEP Genel Başkan Yardımcısı Sedat Başkavak, ülkenin her yerinde sermayecilerin doğayı talan ettiklerini vurguladı. Doğanın ticaret ve rant alanına dönüştüğünü söyleyen Sedat Başkavak, “Dêrsim’de 150 üzeri maden ruhsatı var. ‘Yerin altında ne kazabiliriz’i planlıyorlar. Colemêrg, Şirnex ve birçok yerde ciddi bir talan, rant söz konusu” tepkisinde bulundu.

 

‘ÖRGÜTLENMEMİZ GEREKİYOR’

 

“Ekoloji dediğimiz zaman akla doğa talanı geliyor” diyen Çevre Derneği’nden Yusuf Topçu, “Dolayısıyla Kaz Dağları delik deşik edilirken, doğanın ve ekolojinin nasıl talan edildiğini gördük. Ticari dedikleri her şey ekolojiyi talan ediyorlar. Bizim kaderimiz ortak. Türkiye’de ekolojik mücadele topyekûn birleştirilmeli. Kaz dağları, Karadeniz direniyorsa bizim buradan ses olmamız gerekiyor. Şirketler devletin gücünü arkasına alarak bu talanı yapıyor. Her yer de talana karşı başlayan bu direnişi birleştirelim.  Geyiksuyu’nda maden yapılmak isteniyor, aslında siyanür kullanmak istiyorlar. Siyanürle eğer yerin altını üstüne getirirlerde Munzur dahi tüm yaşam alanları yok olacaktır. Bunun karşısında sessiz kalmamamız gerekiyor ve örgütlenmemiz gerekiyor” diye konuştu.

 

‘EN ÖNDE KADINLAR’

 

Sol Parti Meclisi (PM) üyesi Sercan Dede de yaşam savunuculuğunda en önde kadınların yer aldığını ve sembol olduğunu belirtti. Dede, “90’lı yıllarla beraber altın madenciliği belli başlı tekellerin üzerinden dönüyor. Bunun toplumsal olarak hiçbir faydası yoktur. Maden yasası gündemde ve bir aydır konuşuluyor. Tüm krizlerin insanın tek hükümdarı sanması ve doğaya olan müdahalesi sonucudur. Doğa sömürüsüne ve talan politikalarına karşı doğamızı topyekun korumak zorundayız” diye belirtti.

 

‘TOPLUMSAL MÜCADELE MÜMKÜN’

 

Dêrsim Dernekleri Federasyonu (DEDEF) Yönetim Kurulu üyesi Ulaş Yeğin ise “Coğrafyamızın kutsal oluşu bizi korumaya daha da çok itiyor. Dêrsim coğrafyasına kuşbakışı ile bakıldığında talan görülebiliyor” dedi. Yeğin, “Çevre mücadelesi tek başına kazanılmaz. Ortak mücadele ile bu çalışmaları durdurabiliriz. Güçlerimizi birleştirelim” diyerek, ekolojik talana karşı toplumsal mücadelenin mümkün olduğunu vurguladı.

 

‘SEKASUR'DA DİRENİŞ VAR’

 

Sekasur Çevre Platformu’ndan Erhan Doğru, mücadelelerinin 3'üncü ayına girdiğini söyleyerek, “Sekasur olarak bir araya geldik ve örgütlendik. Sekasur sadece bir coğrafyada parçası olarak görmedik, üç merkezi inancın ortasındadır. Sekasur 38 tertelesinde katledenlerin mekanıdır. Şirket sahipleri orayı çok sıradan görüyor. O bölgeden uzak durun. Sekasur da direniş var. Şirket sahipleri bizi bölmeye çalıştı. Ama şunu bilmiyordular; Bizi sadece toprağımız değil, inancımız ve 38 dönemi ayakta tutuyor” dedi. Doğru, ekolojiyi koruma çağrısında bulundu.

 

Panel sonra soru-cevap şeklinde son buldu.

 

DOĞA TALANINA KARŞI YÜRÜYÜŞ

 

Ardından Cumhuriyet Caddesi’nden konser alanına kadar “Doğama, suyuma, toprağıma dokunma” pankartıyla yürüyüş gerçekleştirildi. Kitle yürüyüş boyunca, “Birleşe birleşe kazanacağız”, “Sekasor kutsaldır, kutsal kalacak” ve “Direne direne kazanacağız” sloganları attı.

 

İlçede son olarak, konser gerçekleştirildi. Cumhuriyet Meydanı’nda gerçekleştirilen konserde sanatçılar, Zeynep Bakşi, Yılmaz Çelik, Ozan Serdar, Delil Hıdır, Hüseyin Güneş, Mehtap Durma ve Şenol Aktağ sahne aldı. Konser, çekilen halaylarla son buldu.

 

ANADİLDE HİKAYE VE ŞİİR DİNLETİSİ

 

Dêrsim merkezde ise hikaye ve şiir anlatımı gerçekleştirildi. Sanat Sokağı’nda gerçekleştirilen etkinlikte, Kürtçe’nin Kurmancî ve Kurmanckî lehçelerinde hikaye ve şiir dinletisi yapıldı. Yerine kayyım atanan Dêrsim Belediye Eşbaşkanları Birsen Orhan ile Cevdet Konak’ın yanı sıra çok sayıda kişinin katıldığı etkinlikte, anlatılan hikayeler büyük bir keyifle dinlendi.

 

Festival yarın çeşitli etkinliklerle sürecek.