‘Divê hemû sazî ji bo bidawîkirina tundiyê bi berprisiyarî rabin'

  • jin
  • 09:28 8 Gulan 2025
  • |
WAN - Dilxwaza Weqfa Stargeha Jinê ya Mor Çatiyê Kubra Karagozê diyar kir ku divê dewlet guh bide dengê jinan û got: "Divê hemû sazî ji bo bidawîkirina tundiyê bi berpirsyarî rabin."
 
Weqfa Sitargeha Jinê ya Mor Çati ku di sala 1990'î de li dijî tundiya mêr-dewletê hat avakirin, 35 sal in têkoşîna xwe bi piştgiriya jinên rastî tundiyê tên didomîne. Weqf ku di sala 1987’an de ji aliyê komeke jinên feminîst ve piştî “Kampanyaya Li Dijî Lêdanê” hat avakirin, li dijî her cure tundiya mêr a li ser jinê, bi taybetî jî tundiya nav malê xebatên serbixwe dimeşîne.
 
Mor Çati ji roja destpêkê ya damezrandina xwe ve, li ser esasê ku kiryar berpirsyarê tundiyê ye, bi derfetên xwe desteka pêwîst dide jinan. Weqfa ku di sala 1995'an de stargeha xwe ya serbixwe vekir, bi salan xwe gihand bi hezaran jinan û hem desteka takekesî da û hem jî tevkariya têkoşîna civakî kir. Mor Çati heta îro ji zêdetirî 37 hezar jin û zarokan re desteka civakî, huqûqî û derûnî daye û di warê stargehê de jî destek daye 451 jin û 515 zarokan. 
 
Dilxwaza Weqfa Stargeha Jinê ya Mor Çatiyê Kubra Karagozê bal kişand ser wê yekê ku armanca wan a sereke cîhaneke bêtundî ya li ser jinê ye û got: "Li cihê ku em behsa polîtîkayên bêcezakirinê dikin, ne pêkan e ku mirov bêje tundî zêde bûye an kêm bûye."
 
Kubra Karagozê bal kişand ser kongreyên ku ji bo komkirina rêxistinên li dijî tundiya li ser jinê tên lidarxistin û got ku ew her sal tên cem hev û polîtîkayên xwe diyar dikin. Kubra Karagozê anî ziman ku yek ji qadên têkoşîna hevpar a rêxistinên jinan kongre ne û got: "Em salê carekê dicivin. Em bi pêkhateyên xwe re tên cem hev û polîtîka, rêbazên têkoşînê û nexşerêya xwe diyar dikin. Rêveberiyên herêmî, saziyên gel, baro û rêxistinên feminîst jî beşdarî van kongreyan dibin. Ev pêkhate cîhaneke bê stargeh armanc dike." 
 
‘ÊRIŞ ZÊDE BÛN'
 
Kubra Karagozê diyar kir ku pêkhateyên kongreyê ji bo polîtîkayên li ser jinan pêş bixin dixebitin û diyar kir ku li Tirkiyeyê û herêmê xebatên xwe yên li ser vê mijarê didomînin. Kubra Karagoz got: "Em dibînin ku bi salan e êrişên li ser jinan û hemû komên din zêde bûne û bûne hedef. Em kêmasiyên pêvajoyên ji bo pêşîgirtina li tundiyê û domandina van polîtîkayan bi zelalî dibînin. Ev bi biryara vekişîna ji Peymana Stenbolê dest pê nekir, lê ev encama vê pêvajoyê bû." 
 
Kubra Karagozê anî ziman ku jiyan û gotinên jinan bi awayekî sîstematîk tên pirsîn û bal kişand ser polîtîkaya ku dewletê li ser bedena jinan ava kiriye. Kubra Karagozê got: "Em bi pergaleke ku li ser beden û jiyana jinan polîtîkayan dimeşîne re rû bi rû ne. Wezîfeya Wezareta Malbat û Xizmetên Civakî pêşîgirtina li tundiyê ye û jin karibin xwe bigihîn hawirdorê ewle. Divê wezaret di vî warî de polîtîkayeke berfireh bimeşîne. Em dizanin ku navendên Pêşîlêgirtina Tundiyê û Şopandina Tundiyê (ŞÖNİM) li 81 bajaran e. Li hin bajarên mezin gelek navendên wê hene. Lê agahdariyeke zelal nayê kirin ku ev navend çawa dixebitin."
 
Kubra Karagozê bilêv kir ku di warê pêşîgirtina li tundiyê de li derveyî Tirkiyeyê jî pêwendiyê bi saziyan re datînin û got ku stargehên li welatên cuda dikarin li Tirkiyeyê jî bên pêkanîn. Kubra Karagozê destnîşan kir ku li hin welatan stargeh li gor rewşên lezgîn diguherin û li gor pêwdiviyên jinan destek tê dayîn û got ku divê ev pergal li Tirkiyeyê jî bê pêkanîn. 
 
Kubra Karagozê got: "Em bihêz in. Jin bi vê hêzê xw ebirêxistin dikin. Jiyaneke bêstargeh pêkan e. Ger polîtîkayên çalak û mekanîzmayên têkoşîna li dijî tundiyê bên pêkanîn wê tundî bi dawî bibe. Divê hemû sazî ji bo bidawîkirina tundiyê bi berpirsyarî rabin."
 
MA / Rûken Polat - Ozlem Yacan
 

Sernavên din

14:48 Li ber Girtîgeha Amedê banga hevrûbûnê hat kirin
13:36 Ji Aykol re name: Di dinyaya me de herî zêde tu heyî
13:26 'Bêdengbûna çekan encam nîne, destpêk e: Armanc, aştiya pozîtîf e’
12:49 Li Hatayê bi pileya 4.2 erdhej çêbû
12:47 Şandeya Îmraliyê dê bi Davutoglû re hevdîtinê bike
12:43 Rapora BÎSAM’ê: Sînorê xizaniyê bû 94 hezar û 393 lîre
12:37 Hevdîtina Şandeya DEM Partiyê û Ozel hat taloqkirin
11:17 Îtîraza li dijî taloqkirina berdana rojnameger Kurt nehat qebûlkirin
10:46 Nazim Daştan û Cîhan Bîlgîn dê bên bibîranîn
10:36 Hejmara kesên li Awûstralyayê di êrişa çekdarî de mirin derket 15’an
10:28 Kesên ji bo Nan û meşiyan: Ne ji bo şer ji bo aştiyê bixebitin
10:20 Dayikên Aştiyê: Divê Abdullah Ocalan di nav miletê xwe de be
10:08 Prof. Jorge Riechmann: Gavên Abdullah Ocalan rêyên nû yên aştiyê vekir
09:48 Daxwaza gel: Bila Bahçelî gotina xwe bicih bîne û Abdullah Ocalan azad bibe
09:27 Ji bo Serhedê hişyariya barîn û sermayê
09:07 Xwebûn bi manşeta ‘Licê de şero taybet’ derket
09:06 Li Colemêrgê ji ber hewayê qirêjî 230 kes miribûn: Divê pêşiya talankirina xwezayê bê girtin
09:00 ROJEVA 15'Ê KANÛNA 2025'AN
14/12/2025
22:35 3'yemîn Festîvala Fîlman a Amedê bi xelatan bi dawî bû
16:48 Li Mûşê civîna gel: Em ê pêvajoyê bi ser bixin
16:38 Li qada şewitî 5 hezar darên berûyê hatin çandin
16:36 3’yemîn Mihrîcana Fîlman a Amedê bi pêşandana fîlman didome
15:50 Meşvanên ‘Nan û Aştiyê’ li Enqereyê ne: Budçeya ne ji bo şer, ji bo gel û kedkaran
15:49 Kesên di qedexeya derketina kolanan de hatibûn qetilkirin hatin bîranîn
15:16 'Komun û meclis biqasî nan û av pêwîst in’
14:57 Li Cizîr û Êlihê şîn bi girseyî hatin ziyaretkirin
14:43 Omer Ocalan: Rêber Apo dibêje ‘divê li her malê bi Kurdî bê axaftin’
14:26 Li Awûstralyayê êrişa çekdarî: Herî kêm 10 kes mirin
14:24 Girtî Rûkiye Fîdan ku ji malbata xwe 4 kes winda kir birin şînê
13:42 YE û HRW’ê ji bo Nêrgiz Mihemedî bang li Îranê kir
13:26 'Li dijî tiryak û fihûşê em ê bi hev re têbikoşin û bi hev re bi ser kevin’
12:15 Pervîn Buldan: Abdullah Ocalan di pêvajoya aştiyê de herî zêde ji jinan bawer e
11:51 'Em hewl didin bi Şamê re lihev bikin lê Tirkiye mudaxile dike’
11:41 Bayindir: Rapora AKP’ê ji ruhê pêvajoyê dûr e
11:05 Li Roboskê ciwanekî bi awayekî guman jiyana xwe ji dest da
10:14 Hejmara nû ya kovara Jinê derket
10:01 Akademîsyena îtalî: Bi hêviyeke mezin piştgiriyê didim daxwaza aştiyê ya Kurdan
09:51 Ji xwendekaran komuna perwerdeyê ya Kurdî
09:08 Centellas: Demokrasî ji taxan dest pê dike
09:05 'Binpêkirinên mafan ên li girtîgehan ne li gorî ruhê pêvajoyê ne'
09:02 7 jin gihiştin hev û kooperatîfa ku li ber girtinê bû geş kirin
09:01 Tenê salê saetekê diçin gundên xwe yên 35 sal in qedexe ne
09:00 Gefa kuştinê li girtî Îshak Dayan hate xwarin
09:00 ROJEVA 14'Ê KANÛNA 2025'AN
13/12/2025
21:02 Festîvala Fîlman a Amedê di roja heftemîn de didome
19:40 Coşa beriya maça Amesporê
18:21 Li Çewlîgê civîna gel : Divê mafê hêviyê bê bicîanîn
17:48 'Em ê xwedî li bîranên wan derkevin'
16:19 Mazlûm Ebdî: Peymana 10’ê Adarê wê bibe bingehê Sûriyeya nû
16:08 Încî Sumbul a YJA Starî hat bibîranîn
15:37 Dermankirina rojnamevan Aykol didome
15:23 Daxwaza berdana girtiyên nexweş Erîşmîş û Goren kirin
15:01 Xizmên Windayan li pênc bajaran edalet xwestin
14:06 Dayikên Şemiyê ji bo Demîr û Akîpa edalet xwestin
13:13 Nêrgiz Mihemedî hat binçavkirin
13:10 Dayika Aştiyê Bahar Çaltû jiyana xwe ji dest da
12:52 Li Şirnexê civîna gel: Gelê Kurd tu carî wekî îro nêzî azadiya xwe ne bûye
12:08 Milê meşe yê Çûkûrovayê li ser rêya Tarsûsê ye
11:20 Daxwaza sereke ya Êlihiyan azadiya Abdullah Ocalan e
10:27 Fîlozofê Amerîkî Todd May: Divê hemû alî vê firsendê baş bi kar bînin
10:20 Bang ji bo meşa li Licê
10:11 Ji bo 5 bajaran hişyariya bi koda zer
10:02 Alimên Olî: Divê gava ji niha û pê ve azadiya Ocalan be
09:14 'Dewletê bi hevdîtina bi Îmraliyê re muxatabê xwe fermî kir'
09:13 ‘Heya Abdullah Ocalan azad nebe pêşiya aştiyê venabe'
09:11 Ji bo dosyeya Rojîn Kabaîşê raporeke alternatîf û taybet tê amadekirin
09:07 Sînemahez: Bila li Amedê bêtir festîval bên çêkirin
09:03 ROJEVA 13'Ê KANÛNA 2025'AN
12/12/2025
20:02 Di Festîvala Fîlman a Amedê de 18 fîlm hatın nîşandan
19:36 Neslîhan Şedal: Me bi modela hevserokatiyê pêşengiya cîhanê kir
16:57 Çetîn Arkaş: Ji bo aştiyeke mayînde hewcehî bi veguherîna zîhniyetê heye
16:28 Li Amedê biryara ‘Hewcehî bi ÇED'ê nîne' ya ji bo lêgerîna petrolê hat betalkirin
16:03 Cerdevanan li Şirnexê 36 pezkovî qetil kirin
15:51 Komîsyona Tespîtkirina Mûçeyê Kêmtirîn civîna xwe ya ewil li dar xist
15:35 Rapor: Ji her hezar jinan tenê yek dikare xwe bigihijîne alîkariya edlî
15:14 Rapora girtîgehê: Astengkirina tehliyeyan û sepanên îşkenceyê zêde bûne
15:12 Meşa ‘Budçeya ji bo ked û aştiyê’ ya Çukurovayê: Budçeyê ji bo aştiyê veqetînin
15:00 Pervîn Buldan: Divê zagona aştiyê hebe
Devlet Bahçelî: Ez îmzeya xwe diavêjim bin her gotina Pervîn xanimê
14:28 ‘Ji bo aştiyê divê xweseriya rêveberiyên xwecihî bê parastin’
14:08 Şandeya Îmraliyê ya DEM Partiyê bi Bahçelî re civiya
13:15 Çar endamên malbata Fîdan ku di qezayê de mirin hatin definkirin
13:07 Budçeya ji bo ked û aştiyê: Em mecbûr in mafê ked û aştiyê bi dest bixin
12:44 Babacan: Kêmasiya herî mezin a di pêvajoyê ew e ku Erdogan raya giştî agahdar nake
Şandeya DEM Partiyê: Verastkirinên zagonî divê ji bo aştiyê sûdewer bin
12:13 Du kesên li Mêrdînê jineke ciwan tecawiz kiribûn hatin girtin
12:05 Gulistan Sonuk: Avakirina civaka demokratîk erka me hemûyan e
12:02 Şandeya Îmraliyê bi Alî Babacan re civiya
12:00 Ji polîsan peyama sîxurkirinê: Yê ku di vê çîrokê de dişewite bila tu nebî
11:46 Tuncer Bakirhan: Em we tevan vedixwînin têkoşînê
11:23 Qala Aliye Tîmurê kirin: Dilsoza dozê bû
11:17 Li Boluyê tehliyeya 13 girtiyan hate astengkirin: Li dijî ruhê pêvajoyê ye
10:58 Tulay Hatîmogûllari: Em ji budçeya şer re bibêjin ‘na’
10:55 Salvegera 10’emîn a qedexeya derve ya Cizîrê: 52 dosya li DMME’yê ne
10:37 ‘Ji bo aştiyeke mayinde pêwîstî bi mafên sereke û azadiyan heye’
10:25 Daniela Patti: Divê em berdana Abdullah Ocalan misoger bikin
10:12 Hilbijêrên Kurd ji ber biryara Îmraliyê ji CHP'ê dûr dikevin
09:45 Girtîgehên li Efrînê û torên sîxurtiyê
09:20 Bi belgefîlma Ra'yê balê dikişîne ser asîmîlasyona li ser Elewîtiyê
09:19 Ji bo bajarên Bakur hişyariya baran û berfê hat kirin
09:08 Derhêner Kilo: Em Efrînê bikin bajarê aştiyê
09:07 Banga ji bo meşa li Licê: Em bersivê bidin polîtîkayên şerê taybet